Konferencja UOKiK z okazji światowego dnia konsumenta. Panel I Wstęp ~ styczynski

Konferencja UOKiK z okazji światowego dnia konsumenta. Panel I Wstęp

"Skuteczne egzekwowanie prawa jest dla Europejczyków ważne, iż wpływa na ich codzienne życie. Dlatego potrzeba solidnego, wydajnego i skutecznego systemu egzekwowania, które zapewni pełne stosowanie, wdrożenie i egzekwowanie prawa unijnego przez państwa członkowskie i zapewni obywatelom odpowiednie dochodzenie roszczeń."

~~~

Spis treści:

I. Powitanie, Izabela Szewczyk-Krzyżanowska (UOKiK) 00:24

Egzekucja prawa 00:43

Historia system prawa konsumenckiego w Polsce 02:16

Jak system ochrony konsumentów wygląda obecnie? 03:55

Co to znaczy skuteczny i efektywny system ochrony konsumentów? 04:15

Zmieniamy system 07:41

Zapomnijmy o tym co było! 08:25

Odszkodowanie / rekompensata dla konsumenta 09:10

Trzy wymiary egzekucji prawa: zbiorowy, indywidualny, grupowy 09:49

Przerwanie przedawnienia 12:07

Zbiorowe dochodzenie roszczeń 12:21

Jak wprowadzić nowe zasady? 12:31

II. Karol Muż (Europejskie Centrum Konsumenckie) 13:40

Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich 13:52
ECK Polska 15:00
Inspekcja handlowa 15:47
Pasażerowie i ich buty 17:14
Wyzwania, egzekucja 18:02
Brexit 18:16

III. Izabela Szewczyk-Krzyżanowska (UOKiK, moderator) 19:54

Skuteczne egzekwowanie prawa EU 19:54

Czy znowu system aktualnie chroni konsumentów w Polsce? 20:21

~~~

I. Powitanie. Izabela Szewczyk-Krzyżanowska (Departament Ochrony Zbiorowych Interesów Konsumentów, Dyrektor, UOKiK, moderator)

00:24 Witam państwa serdecznie

00:27 Szanowni Państwo, pojęcie system.

00:31 Pojęcie to jest bohaterem dzisiejszej dyskusji. 00:35 Będzie się pojawiać w różnych odmianach, konstelacjach 00:39 Będzie wielokrotnie interpretowane.

Egzekucja prawa 00:43

00:43 Z systemem ochrony konsumentów, rozumianym jako taki zespół narzędzi 00:50 czynników konfundowych, 00:53 wiąże się immanentnie pojęcie egzekucji prawa konsumenckiego, 00:59 czyli czegoś co dotyczy przestrzegania tego systemu i tych norm.

01:06 Dążąc do uzyskania tej definicji, czy wyjaśnienia pojęcia egzekucji prawa 01:14 sięgnęłam do słownika języka polskiego i jakby 01:18 i zaraz państwu przedstawię jak definiuje pojęcie słownik języka polskiego.

01:23 egzekucja prawa - koncepcja i problemy związane z programem szlacheckiego ruchu politycznego 01:31 w Polsce w wieku XVI, który pod hasłem egzekucja prawa naruszanego przez monarchów i wyższych urzędników 01:39 zmierza do rozbudowy administracji, skarbowości, sądownictwa i obronności oraz do zespolenia 01:47 prawnoustrojowego władztw Jagiellońskich.

01:49 XVI wiek a jakże aktualne. 01:54 Będąc w tej koncepcji rysu historycznego i mówiąc o pewnym systemie ochrony konsumentów 02:04 w Polsce i jego egzekucji, nie sposób nie odnieść się do kilku faktów historycznych i kamieni milowych powstawania tego systemu.

Historia system prawa konsumenckiego w Polsce 02:16

02:16 System prawa konsumenckiego w Polsce tworzył się dosyć spontanicznie, 02:20 kolejne kroki milowe były tak na prawdę wyzwaniami związanymi ze zmianami ustrojowymi, 02:27 systemowymi, gospodarczymi czy w końcu instytucjonalnymi bowiem jak wiadomo system ochrony konsumentów w Polsce 02:35 w znacznym obszarze oparty jest o dorobek 02:39 Unii Europejskiej, który musieliśmy zaimplementować stając się jako państwo jej członkiem.

I tak:

02:45 rok 1990 powstanie urzędu antymonopolowego
02:52 rok 1996 powstanie departamentu polityki konsumenckiej (mój departament).
03:00 rok 1997 prezes UOKiK zyskuje możliwość wystąpienia do sądu gdy praktyka 03:05 może naruszać zbiorowe interesy konsumentów.
03:08 1999 powołanie powiatowych miejskich rzeczników konsumentów.
03:13 2002 UOKiK zyskuje prawo do prowadzenia postępowań z zakresu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
03:21 2007 UOKiK ma już możliwość nakładania kar za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów.
03:30 Lata 2005-2016 to kolejne nowelizacje ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nowe narzędzia: 03:37 Tajemniczy klient, istotną pomoc w sprawie, misselling czy nowe zasady kontroli wzorców umownych 03:46 w których to prezes UOKiK odgrywa główną rolę bowiem on decyduje o tym czy dana klauzula jest niedozwolona.

Jak system ochrony konsumentów wygląda obecnie? 03:55

03:55 Obecnie w systemie funkcjonuje wiele organów 04:03 przy czym każdy z nich posiada odrębne kompetencje odrębną formę prawną, i odrębnie również egzekwuje prawo.

Co to znaczy skuteczny i efektywny system ochrony konsumentów? 04:15

04:15 Gdzie zatem szukać tych powiązań funkcjonalnych, gdzie za tym szukać tego spójnego systemu ochrony konsumentów?

04:24 Żeby go znaleźć należy sobie odpowiedzieć na pytanie: co to znaczy skuteczny i efektywny system ochrony konsumentów? 04:38

A żeby odpowiedzieć sobie z kolei na to pytanie musimy sięgnąć do źródła czyli kiedy będziemy mieli do czynienia z takim systemem, skutecznym, efektywnym? 04:50 Ja śmiem postawić tezę, że z takim systemem będziemy mieli do czynienia wtedy gdy system będzie odpowiadał na potrzeby konsumentów.

Konsument XXI w. i jego potrzeby 05:00

05:00 Jakie są te potrzeby? Żeby to zidentyfikować musimy zapytać jacy jesteśmy dziś? O jakich konsumentach mówimy?

05:09 A my szanowni państwo, my wszyscy jako konsumenci żyjemy w globalnej wiosce. 05:14 Dzisiejszy konsument my wszyscy siedzimy sobie we własnych kapciach we własnej kanapie przed własnym telewizorem czy komputerem i klikamy. 05:23 Mamy dostęp bardzo łatwy dostęp do produktów z różnych części świata. 05:29 Ten dostęp jest nie tylko łatwy, ale on również czasem może prowadzić do dość skomplikowanych transakcji co do których nawet nie zdajemy sobie sprawy że właśnie je zawarliśmy.

System szyty na miarę czasów 05:45

05:45 A zatem jaki powinien być ten system dzisiejszy ochrony konsumentów? 05:51 Ano szyty na miarę czasów, w których konsument żyje. 05:55 Na miarę czasów, w których konsument podlega nieustannym bodźcom ze strony przedsiębiorców, 06:00 który jest bombardowany produktami z różnych części świata, w których ma łatwość dostępu do nich 06:07 W końcu w których niestety jest również bombardowany nieuczciwymi praktykami ze strony nieuczciwych przedsiębiorców.

Konsument egzekwujący swoje prawa 06:16

06:16 A zatem konsument nie posiada narzędzia za pomocą których będzie mógł nie tylko skutecznie przeciwdziałać tym praktykom, ale też skutecznie egzekwować swoje prawa.

06:27 Ta filozofia proszę państwa nie jest filozofią nową. Ta filozofia legła u podstaw strategii jednolitego rynku wewnętrznego. 06:38 Nie od dziś bowiem wiadomo, że konsument stanowi siłę napędową tego rynku, a jego wybory stanowią o jakości systemu.

06:46 A zatem czego konsument potrzebuje na tym rynku żeby się rozwijać i czuć się swobodnie?

Zaufanie, bezpieczeństwo, narzędzia 06:54

06:54 Po pierwsze zaufanie. Tutaj to zaufanie budujemy poprzez szybkie sprawne i spójne egzekwowanie prawa.

07:03 Po drugie bezpieczeństwa. On musi się czuć swobodnie w tych swoich kapciach przed swoim komputerem.

07:09 Po trzecie narzędzi szytych na miarę czasów w których żyje czyli to nie tylko przedsiębiorcy powinni mieć innowacyjne produkty czy usługi. 07:28 Będzie bezpiecznie i będzie czuł zaufanie do tej drugiej strony promowe.

Jak do tego ma system który odpowiada na te wszystkie wyzwania? 07:41 Oto jest pytanie!

Zmieniamy system 07:41

Szanowni państwo,

takie działania zostały już podjęte i to są obecnie mamy w tzw. 07:51 agencji konsumenckiej można podzielić na instrumenty o charakterze 07:54 materialno-prawnym jak:

rozporządzenia w sprawie poblokowania,
rozporządzenie w sprawie bezgranicznej przenoszalności treści 08:04 również treść która nam wprowadza totalną rewolucję czyli płatność danymi osobowymi.

08:11 Z drugiej strony są to instrumenty o charakterze proceduralnym czyli:

pozasądowe systemy rozwiązywania sporów ADR
08:18 rozporządzenie w sprawie współpracy pomiędzy organami odpowiedzialnymi za ochronę konsumentów z CBC czy z NATU.

Zapomnijmy o tym co było! 08:25

08:25 Wielka reforma prawa konsumenckiego nazywana potocznie dobra dla konsumentów unii. 08:32 Co nam ta reforma przynosi? Ustawodawca unijny Komisji Europejskiej mówi tak:

08:39 Szanowni państwo zapomnijmy o tym co było mamy nową dyrektywę w sprawie powództw przedstawicielskich 08:49 właściwie póki co jeszcze jej projekt. Ta dyrektywa wprowadza nowy podział ról w systemie ochrony konsumentów 08:56 gdzie główną rolę wcale nie odgrywają (obrony). Główna rola należy do podmiotu upoważnionego czyli podmiotu, 09:03 który będzie uprawniony do wszczynania postępowań w sprawach praktyk oraz uprawnień konsumentów.

Odszkodowanie / rekompensata dla konsumenta 09:10

09:10 Co więcej z tych nakazów i z tych postępowań konsument musi coś mieć. 09:17 On musi mieć odszkodowanie czy rekompensatę za to, że doznał uszczerbku w wyniku praktyk nieuczciwych stosowanych przez przedsiębiorców.

Trzy wymiary egzekucji prawa: zbiorowy, indywidualny, grupowy 09:49

09:29 I wszystko to w celu efektywnej egzekucji prawa w wymiarze prywatno-prawnym. 09:38 Reforma prawa konsumenckiego o której wspomniałam, przedstawia czy jawi się w takich trzech wymiarach.

09:49 W trzech wymiarach egzekucji prawa.

Jest to interes zbiorowy i tutaj instrumenty publiczno prawne dedykowane egzekwowaniu tegoż interesu 10:03 które dotyczą ochrony naszego interesu zbiorowego jak na przykład rozporządzenie właśnie o którym wspomniałam CBC 10:10 z całym bogatym oprzyrządowaniem narzędziami o charakterze dochodzeniowo śledczym jak np. badanie przepływów finansowych, 10:22 jak zamykanie stron internetowych i usuwanie z nich szkodliwych treści jak znowuż przeszukania konsumenckie, których jeszcze nie mamy i w końcu zakup 10:35 kontrolowany pod ukrytą tożsamością.

Trzeci wymiar który już istnieje to ten tzw. indywidualny. 10:45 Tutaj konsumenci powinni egzekwować swoje prawa w sytuacji sądowej bądź według wyboru za pomocą systemu ADR.

10:57 I ten środkowy wymiar to interes grupowy, który właśnie zostaje zidentyfikowany. 11:05 Interes grupowy który do tej pory nie jest harmonizowany na poziomie unijnym ponieważ zalecenie z 2013 roku implementowały tylko niektóre państwa, Polska jest w tym gronie. 11:18 Mówimy tutaj o pozwach zbiorowych.

Czy identyfikując te 3 wymiary można już mówić o systemie? 11:28 Zapytacie państwo: no dobrze, ale gdzie są te powiązania? Powiązania są identyczne, wyglądają następująco: 11:37 za pomocą narzędzi, które zapewnią tę funkcjonalność i to jest prejudykat 11:46 czyli decyzja czy wyrok w sprawie praktyk naruszających prawa i interesy konsumentów ma być prejudykatem na dobra sprawę.

Odszkodowania 11:55

11:55 To jest rekompensata, czy li to o czym wspomniałam. Konsumenci dochodzący roszczeń zbiorowo 12:02 w tym samym postępowaniu będą mogli dochodzić czy uzyskać odszkodowanie.

Przerwanie przedawnienia 12:07

12:07 To jest znowu przerwanie przedawnienia. 12:09 Bardzo daleko idąca instytucja bowiem pewne projekty dyrektywy, wszczęcie postępowania w jednym z państw członkowskich 12:17 przerywa te przedawnienia we wszystkich państwach członkowskich.

Zbiorowe dochodzenie roszczeń 12:21

12:21 To jest w końcu jedna procedura czyli połączenie nakazów i zbiorowego dochodzenia roszczeń.

Jak wprowadzić nowe zasady? 12:31

12:31 To i my jako my ludzie ochrony konsumentów myślę, że tak mogę powiedzieć stoimy przed wyzwaniem, 12:38 no dobrze, ale jak tą filozofię zaimplementować do naszego porządku prawnego, 12:45 gdzie mamy również bardzo dobre instrumenty rozdzieliliśmy role wiemy co do kogo należy, a teraz taka reforma. 12:56 Jak zatem połączyć to co nowe z (a) rolą prezesa UOKiK, z (b) istotnym poglądem w sprawie, z (c) naszymi decyzjami użytkowymi 13:06 w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów gdzie mamy pułap kary do 10% opłat. 13:14 To są wyzwania, które mamy już teraz na polskim podwórku.

13:20 Mówiąc o ochronie i systemie ochrony konsumentów. Na te wyzwania należy spojrzeć też na wymiar 13:28 wymiar że panel polski i transgraniczny, w tym temacie oddam głos panu Karolowi z europejskiego centrum konsumenckiego.

II. Karol Muż (Europejskie Centrum Konsumenckie, UOKiK)

13:40 Szanowni państwo,

Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich 13:52

13:52 dziękuję bardzo za wprowadzenie, oczywiście konsument który, dokonuje zakupów poza granicami polski 14:00 istnieje i też potrzebuje stosownej ochrony, w związku z tym zostało powołane ECK Polska, które jest częścią sieci Europejskich Centrów Konsumenckich, 14:11 które działa już od 2005 roku mając 13 lat czyli w marcu 2018r. po długoletnim związku nieformalnym z UOKiK'iem 14:21 zostaliśmy włączeni w strukturę urzędu, w związku z tym od tej pory jesteśmy w mojej ocenie istotniejszym elementem systemu, 14:30 o którym pani dyrektor wspominała.

Nie można tez zapomnieć o perspektywie unijnej, sieć europejskich centrów konsumenckich 14:40 konsumenckich jest oczkiem w głowie generalnej komisji europejskiej do spraw sprawiedliwości i konsumentów. 14:48 ECK Polska jako ECK Polska w tym momencie pełni również istotną rolę w samej sieci ponieważ od niedawna jesteśmy w grupie strategicznej sieci.

ECK Polska 15:00

15:00 Przekładając to na język polskiej polityki jest to era ministrów, tekę którą nam powierzono 15:08 teka tak na prawdę ma aspekty prawne, dotyczy prowadzenia spraw w całej Unii Europejskiej, 15:17 a warto wspomnieć o tym, że Polska i to jest informacja która jest stosunkowo istotna, więcej konsumentów kupuje u nas w kraju 15:30 a niżeli polscy konsumenci kupują poza Polską czyli my jako ECK Polska w tym momencie otrzymujemy 15:38 więcej skarg na polskich przedsiębiorców a niżeli skarg polskich konsumentów na przedsiębiorstwa spoza polski.

Inspekcja handlowa 15:47

15:47 Oczywiście będąc częścią systemu należy wspomnieć, że współpracujemy z inspekcją handlową urzędu powództwa cywilnego co jest bardzo istotne 15:56 ponieważ 30% naszych spraw dotyczy spraw pasażerskich. Również rzecznicy konsumentów, którzy w tym roku obchodzą swoje 20 lecie 16:09 lecie w domu w ECK Polska już w przyszłym roku będzie również miało jubileusz 15 lecia.

Również z rzecznikami, oczywiście pod kątem urzędu 16:20 ciężko mówić o współpracy ponieważ jesteśmy pracownikami urzędu, jest to praca, w każdym razie zgłaszamy do urzędu, 16:28 departamentu dyrektor Szewczyk-Krzyżanowskiej zgłoszenia dotyczące potencjalnych naruszeń zbiorowych interesów konsumentów przesłanych przez podmioty zagraniczne, 16:42 również współpracujemy z punktem kontaktowym do spraw ADR, również znajdującym się u nas w urzędzie.
16:49 Kiedy zaczynałem pracę w ECK Polska było to gdzieś 7 lat temu, ilość spraw nie przekraczała 2500. W tym momencie spraw mamy prawie 5500 17:00 co jest naturalną konsekwencją dziejów, w związku z tym, że mamy bardzo dobry dostęp do produktów, usług serwowanych przez podmioty zagraniczne 17:14 naturalnym jest że ilość skarg wzrasta.

Pasażerowie i ich buty 17:14

Jak wspomniałem są to skargi pasażerskie oczywiście pracując w branży konsumenckiej od butów odciąć się ich nie da, 17:26 więc też kwestia obuwia jest istotnym elementem składnikowym naszych spraw. 17:35 ECK Polska stara się oddawać założenia, że polubownie nie oznacza nieskutecznie. Według naszych danych od 60 do 75% spraw jest kończonych pozytywnie 17:52 pozytywnie na korzyść konsumenta przy czym oczywiście nie mamy żadnych środków przymusu prawnego a jedynie dobrowolne i zaangażowane.

Wyzwania, egzekucja 18:02

18:02 Biorąc pod uwagę temat konferencji czyli wyzwania, egzekucja, warto wskazać na tą rzeczywistość, która wydaje się być rzeczywistością ściśle polityczną, 18:16 ale tak na prawdę nie jest tylko polityczna.

Brexit 18:16

Jest to Brexit, który w tym momencie wkracza w decydująca fazę 18:23 i w przypadku w którym nie będzie dealu można uznać, że polscy konsumenci stracą możliwość korzystania z ECK w Wielkiej Brytanii 18:36 stracą możliwość rozwiązywania sporów z podmiotami Wielkiej Brytanii, odpadnie możliwość korzystania z Europejskich postępowań 18:45 w sprawie drobnych roszczeń oraz rubustiko na każdym zapłaty 18:51 w związku z tym ECK mówi, że to może być taki czynnik, który będzie stanowił wyzwanie.

19:00 Roosevelt kiedyś powiedział, że Wielka Brytania zrobi wszystko by utrzymać przeszłość.

W tym momencie to się dzieje 19:08 tylko niestety będzie to z niekorzyścią dla polskich konsumentów oraz dla konsumentów brytyjskich, którzy będą chcieli np. robić zakupy w polskim sklepie internetowym 19:20 i dochodzić swoich praw. Specjalnie też zestawiłem brexit z geolokowaniem, to też miało być wezwanie przyczyn 19:30 na ten moment brexit w zupełności dominuje nad kwestią geolokowania.

Dziękuję bardzo.

III. Izabela Szewczyk-Krzyżanowska (UOKiK, moderator)

Skuteczne egzekwowanie prawa EU 19:54

19:54 Tak jak zaczęłam na początku, również zakończę cytatem:

"Skuteczne egzekwowanie prawa jest dla Europejczyków ważne, iż wpływa na ich codzienne życie. 20:07 Dlatego potrzeba solidnego, wydajnego i skutecznego systemu egzekwowania, które zapewni pełne stosowanie, wdrożenie i egzekwowanie prawa unijnego 20:16 przez państwa członkowskie i zapewni obywatelom odpowiednie dochodzenie roszczeń."

20:21 To jest cytat z uzasadnienia dyrektywy o powództwach przedstawicielskich.

Czy znowu system aktualnie chroni konsumentów w Polsce? 20:21

I znowu pojawia się szanowni państwo słowo system. 20:30 Czy zatem wobec tych zysków mamy ten system ochrony konsumentów? Mamy.

Natomiast, czy on jest skuteczny? Czy jest w stanie sprostać tym wyzwaniom? 20:42 Czy są może jakieś bariery, czy może być lepiej?

Czy znowu system aktualnie chroni konsumentów w Polsce?

20:52 Można porównać do takich puzzli do których zmierzamy czyli żeby te elementy się poukładały w sposób, który będą tworzyły piękny widok, jak to czasem bywa z puzzlami.

21:08 Mam nadzieję, że do tego wszyscy zmierzamy. Natomiast jest dużo pytań. Z tymi pytaniami państwa zostawię 21:19 i z tym okresem systemu do którego zmierzamy również.

Dziękuję za uwagę i życzę inspirujących dyskusji.

###

>>> ciąg dalszy: https://styczynski.blogspot.com/p/konferencja-uokik-z-okazji-swiatowego.html

Transkrypcję zapisu w postaci napisów youtube wykonał: