Umowy denominowane spędzają sen z oczu prawników reprezentujących kredytobiorców w sporach sądowych. Wiodąca argumentacja bazuje na wykazywaniu, że umowy te są umowami wyrażonymi w złotym polskim. W aktualnej formie nie sądzę jednak aby zyskała ona aprobatę Sądu. Pazerność i ślepota banków doprowadziła do przeoczenia jednak ważnego elementu w umowach denominowanych - umowa kupna wymaga przeniesienia własności. 1500 słów wykazujących nielegalność umów denominowanych.
Spis rzeczy: Tezy i przesłanki | Zmiana waluty zobowiązania | Glosa krytyczna D.Krajewskiego | Natura kredytu bankowego | Kredyt w pieniądzu polskim | Kredyt w walucie obcej | Płatność na rzecz osoby trzeciej | Wykładnia umowy | Wykładnia dewizowa prowadzi do nielegalności | Wykładnia złotowa prowadzi do nielegalności | Bibliografia | Wyroki SN | Errata
Autor w swym wywodzie stosuje unikalną dla polskiego świata nauk prawa analizę umowy kredytu osadzając ją na fundamentach prawa zobowiązań t.j. art.353 stanowiącym definicję zobowiązania i świadczenia.
Doktryna prawa wykazuje, że świadczenie i zobowiązanie są określeniami opisującymi tę samą sytuację prawną, jednak patrząc z perspektywy dwóch stron stosunku obligacyjnego. Z.Radwański w pierwszym akapicie rozdziału o świadczeniu, zaznacza, że jest ono zachowaniem się dłużnika zgodnym z treścią zobowiązania i dającym zadość interesom wierzyciela (1986, s.41).
Autor poprzez całkiem imponujący szereg wywodów wykazujących niezgodność z prawem wykładni dewizowej umowy denominowanej, wykazuje że umowy denominowane są de facto umowami złotowymi. Niestety robiąc to popełnia szereg błędów z których najważniejszym wydaje się dosyć bezrefleksyjne uznanie waloryzacji umownej art.358/1 §2 za narzędzie służące do przeliczenia długu na inną walutę, zupełnie pomijając jedyny społeczno-gospodarczy cel waloryzacji umownej jakim jest utrzymanie wartości ekonomicznej zobowiązania pieniężnego.
Pomimo tego oraz innych omyłek lub skrótów myślowych, w szczególności dotyczących znaczenia "oddania do dyspozycji" w umowie kredytu, praca D.Krajewskiego jest niezwykle wartościowa, przywracając nadzieję w możliwości intelektualne oraz postawę moralną przedstawicieli polskiej doktryny prawa. To co jest dodatkowo wartościowe, to fakt, że polemika z tezami D.Krajewskiego zwróciła ponownie moją uwagę na problem zastosowania podstaw prawa do zakresie umów kredytowych, który to problem poruszałem już wcześniej w swoich analizach, sięgając w ramach próby zrozumienia tego fenomenu aż do tradycji bankowości rzymskiej.
Działając na podstawie umowy kredytu, bank zwalnia kredytobiorcę ze zobowiązania zapłaty za sprzedawane mieszkanie. Roszczenie sprzedającego mieszkanie zostaje uregulowane przez bank. Należy jednak zadać pytanie czy bank ma prawo regulować wierzytelność pieniężną denominowaną w pieniądzu polskim przy pomocy pieniądza zagranicznego. Prawo prywatne nie znało ani nie zna takiej instytucji która zezwalałaby na zapłatę należności oznaczonej w pieniądzu polskim przy pomocy pieniądza zagranicznego. Nawet znowelizowany kodeks cywilny, po 2009 roku dopuszcza, poprzez art.358 §1, zapłatę długu oznaczonego w walucie obcej przy pomocy pieniądza polskiego, jednak w żadnym wypadku nie odwrotnie.
Prowadzi to wniosku, że bank nie ma prawnej możliwości zapłacić ceny wyznaczonej w walucie polskiej przy pomocy pieniądza zagranicznego. Nie jest to dopuszczalne przez prawo polskie.
, w wyniku czego uzyskuje prawo do świadczenia regresowego na podstawie art.518 Kc.
Umowa sprzedaży to bardzo dobrze znana instytucja prawa cywilnego zdefiniowana przez art.535 Kc.
Umowa sprzedaży polega na przeniesieniu własności przedmiotu sprzedaży. Ta podstawowa natura umowy sprzedaży powoduje, że automatyczna sprzedaż środków pieniężnych dokonana przez bank w trakcie uruchomienia środków z kredytu, nie jest umową sprzedaży.
Środki denominowane w pieniądzu obcym, znajdujące się na koncie kredytowym zostały przez bank zatrzymane. Nie zostały przekazane ani do majątku kredytobiorcy (co zresztą byłoby wbrew umowie kredytu), ani tym bardziej osoby trzeciej - sprzedającej mieszkanie. W tej sytuacji należy przyjąć, że środki pieniężne w walucie obcej nigdy nie opuściły majątku banku, ponieważ nie doszło do "kupna" tej waluty od kredytobiorcy.
Bank jednak dokonuje płatności, efektywnie zwalniając z długu swojego klienta względem sprzedającego mieszkanie. Umowa sprzedaży mieszkania została skutecznie sfinalizowana, co znajduje odzwierciedlenie w zapisach ksiąg wieczystych.
W tym miejscu muszę się zgodzić z tezami D.Krajewskiego - hipoteka dla wierzytelności banku została błędnie ustanowiona, ponieważ dług wynika z prawa regresowego art.518, a nie wykorzystania kwoty kredytu, która to operacja poprzez nielegalność "kupna" waluty przez bank nie ma cywilistycznego znaczenia w wykładni umowy denominowanej.
Jest bezspornym, że obie strony umowy miały na celu sfinalizowanie zakupu nieruchomości, co jest literalnie zapisane w umowie kredytu. Na tej podstawie celu umowy, należy dokonać jej wykładni nie od strony prawa banku do udzielenia kredytu, ale roszczenia kredytobiorcy, jakim jest zapłata za kupowane mieszkanie. Bo tylko i wyłączenie w takim celu udał się on do banku w celu zawarcia umowy kredytu.
Spis rzeczy: Tezy i przesłanki | Zmiana waluty zobowiązania | Glosa krytyczna D.Krajewskiego | Natura kredytu bankowego | Kredyt w pieniądzu polskim | Kredyt w walucie obcej | Płatność na rzecz osoby trzeciej | Wykładnia umowy | Wykładnia dewizowa prowadzi do nielegalności | Wykładnia złotowa prowadzi do nielegalności | Bibliografia | Wyroki SN | Errata
~~~
Tezy:
- Wykładnia dewizowa umowy denominowanej prowadzi do nielegalności z powodu braku możliwości kupna sumy z kwoty kredytu przez bank
- Wykładnia złotowa umowy denominowanej prowadzi do nielegalności z powodu braku oznaczenia kwoty i waluty kredytu
Przesłanki:
- prawo polskie nie przewiduje możliwości zmiany waluty długu, nie jest takim przepisem art.358/1 §2 Kc,
- umowa sprzedaży wymaga przeniesienia własności art.353 Kc,
- wykładnia umowy powinna wyjść z jej celu art.65 Kc,
- umowa kredytu nie może być zawarta bez podania kwoty i waluty kredytu art.69 Pb, art.536 Kc,
- bank w ramach umowy kredytu dokonuje płatności na rzecz osoby trzeciej art.393 Kc,
- bank ma prawo do regresu za zapłatę za mieszkanie art.518 Kc.
~~~
Zmiana waluty zobowiązania
Klauzule odnoszenia długu do waluty obcej lub też zmiany waluty długu są podstawą toksycznych umów kredytowych. Przedstawiciele sektora bankowego, chcąc zwiększyć swój udział w rynku, podjęli się bardzo ryzykownej gry na krawędzi swoich umiejętności oraz na granicy prawa. System prawa polskiego nie zna instytucji pozwalającej na zmianę waluty długu. Pomimo że pozornie na to pozwala, nie jest takim mechanizmem art.358/1 §2 t.j. waloryzacja umowna. Nie jest takim elementem także tzw. indeksacja, nawet w rozumieniu świata finansów. Wreszcie nie jest takim mechanizmem tzw. "przewalutowanie", nie mające poparcia w prawie prywatnym. Ta ostatnia technika jest podstawą wielu umów kredytowych oznaczanych jako tzw. "umowy denominowane".Glosa krytyczna D.Krajewskiego
Tekst powstał jako wynik polemiki prowadzonej z D.Krajewskim, będącym autorem krytycznej glosy do wyroków SN IV CSK 377/10, oraz V CSK 445/14, opublikowanej w Monitorze Prawniczym nr. 21-22/2017. Glosa jest o tyle ważna, że dotyka dwóch wyroków, które są często przywoływane w wyrokach w sprawach umów denominowanych. Tak np. postąpił SN w głośnej i kontrowersyjnej sprawie II CSK 803/16, którą opisałem w osobnym komentarzu.Aby zapoznać się z glosą proszę zdobyć egzemplarz periodyku albo w bibliotece, albo pobrać treść z elektronicznego sytemu publikacji materiałów prawniczych. Niestety wydawnictwo C.H.Beck odmówiło mi prawa do przedruku tego materiału. Wielka to szkoda, bo powoduje hermetyzację wiedzy w tym tak ważkim społecznie problemie.
Autor w swym wywodzie stosuje unikalną dla polskiego świata nauk prawa analizę umowy kredytu osadzając ją na fundamentach prawa zobowiązań t.j. art.353 stanowiącym definicję zobowiązania i świadczenia.
Art. 353. § 1. Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.
Doktryna prawa wykazuje, że świadczenie i zobowiązanie są określeniami opisującymi tę samą sytuację prawną, jednak patrząc z perspektywy dwóch stron stosunku obligacyjnego. Z.Radwański w pierwszym akapicie rozdziału o świadczeniu, zaznacza, że jest ono zachowaniem się dłużnika zgodnym z treścią zobowiązania i dającym zadość interesom wierzyciela (1986, s.41).
Autor poprzez całkiem imponujący szereg wywodów wykazujących niezgodność z prawem wykładni dewizowej umowy denominowanej, wykazuje że umowy denominowane są de facto umowami złotowymi. Niestety robiąc to popełnia szereg błędów z których najważniejszym wydaje się dosyć bezrefleksyjne uznanie waloryzacji umownej art.358/1 §2 za narzędzie służące do przeliczenia długu na inną walutę, zupełnie pomijając jedyny społeczno-gospodarczy cel waloryzacji umownej jakim jest utrzymanie wartości ekonomicznej zobowiązania pieniężnego.
Art. 358/1. § 2. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości.
Pomimo tego oraz innych omyłek lub skrótów myślowych, w szczególności dotyczących znaczenia "oddania do dyspozycji" w umowie kredytu, praca D.Krajewskiego jest niezwykle wartościowa, przywracając nadzieję w możliwości intelektualne oraz postawę moralną przedstawicieli polskiej doktryny prawa. To co jest dodatkowo wartościowe, to fakt, że polemika z tezami D.Krajewskiego zwróciła ponownie moją uwagę na problem zastosowania podstaw prawa do zakresie umów kredytowych, który to problem poruszałem już wcześniej w swoich analizach, sięgając w ramach próby zrozumienia tego fenomenu aż do tradycji bankowości rzymskiej.
Natura kredytu bankowego
Podstawowe pytanie w zakresie omawianego problemu, musi dotknąć natury umowy kredytu bankowego, którego celem jest zapłata za sprzedawane mieszkanie. Od strony języka prawa nazywane jest to zwolnieniem ze zobowiązania.Działając na podstawie umowy kredytu, bank zwalnia kredytobiorcę ze zobowiązania zapłaty za sprzedawane mieszkanie. Roszczenie sprzedającego mieszkanie zostaje uregulowane przez bank. Należy jednak zadać pytanie czy bank ma prawo regulować wierzytelność pieniężną denominowaną w pieniądzu polskim przy pomocy pieniądza zagranicznego. Prawo prywatne nie znało ani nie zna takiej instytucji która zezwalałaby na zapłatę należności oznaczonej w pieniądzu polskim przy pomocy pieniądza zagranicznego. Nawet znowelizowany kodeks cywilny, po 2009 roku dopuszcza, poprzez art.358 §1, zapłatę długu oznaczonego w walucie obcej przy pomocy pieniądza polskiego, jednak w żadnym wypadku nie odwrotnie.
Art. 358. § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
Prowadzi to wniosku, że bank nie ma prawnej możliwości zapłacić ceny wyznaczonej w walucie polskiej przy pomocy pieniądza zagranicznego. Nie jest to dopuszczalne przez prawo polskie.
Kredyt w pieniądzu polskim
Jedyną możliwością, aby bank skutecznie uregulował wierzytelność w imieniu swojego klienta, jest dokonanie tej czynności w pieniądzu polskim. Jest to naturalna operacja finansowa wynikająca z umowy kredytu bankowego. W takim przypadku bank realizuje zobowiązanie na podstawie art.393 KcArt. 393. § 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia. § 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
, w wyniku czego uzyskuje prawo do świadczenia regresowego na podstawie art.518 Kc.
Art. 518. § 1. Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty (...)
Kredyt w walucie obcej
Rzecz jednak ma się zupełnie inaczej w przypadku umowy kredytowej w której bank udostępnia środki pieniężne denominowane w walucie obcej. Pieniądz zagraniczny nie może zostać bezpośrednio użyty do zwolnienia ze zobowiązania oznaczonego w walucie polskiej. Aby wybrnąć z tego niedopasowania bank musi zastosować konwersję waluty, która jest możliwa tylko za sprawą umowy kupna sprzedaży walut, do której każdy bank ma prawo z mocy prawa dewizowego.Umowa sprzedaży to bardzo dobrze znana instytucja prawa cywilnego zdefiniowana przez art.535 Kc.
Art. 535. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Umowa sprzedaży polega na przeniesieniu własności przedmiotu sprzedaży. Ta podstawowa natura umowy sprzedaży powoduje, że automatyczna sprzedaż środków pieniężnych dokonana przez bank w trakcie uruchomienia środków z kredytu, nie jest umową sprzedaży.
Płatność na rzecz osoby trzeciej
Bank de facto dokonuje płatności przy pomocy innych środków pieniężnych, a nie tych pochodzących z umowy kredytowej.Środki denominowane w pieniądzu obcym, znajdujące się na koncie kredytowym zostały przez bank zatrzymane. Nie zostały przekazane ani do majątku kredytobiorcy (co zresztą byłoby wbrew umowie kredytu), ani tym bardziej osoby trzeciej - sprzedającej mieszkanie. W tej sytuacji należy przyjąć, że środki pieniężne w walucie obcej nigdy nie opuściły majątku banku, ponieważ nie doszło do "kupna" tej waluty od kredytobiorcy.
Bank jednak dokonuje płatności, efektywnie zwalniając z długu swojego klienta względem sprzedającego mieszkanie. Umowa sprzedaży mieszkania została skutecznie sfinalizowana, co znajduje odzwierciedlenie w zapisach ksiąg wieczystych.
W tym miejscu muszę się zgodzić z tezami D.Krajewskiego - hipoteka dla wierzytelności banku została błędnie ustanowiona, ponieważ dług wynika z prawa regresowego art.518, a nie wykorzystania kwoty kredytu, która to operacja poprzez nielegalność "kupna" waluty przez bank nie ma cywilistycznego znaczenia w wykładni umowy denominowanej.
Wykładnia umowy
Zgodnie ze zgodnie przyjętą normą warsztatu prawa wykładni umowy należy dokonywać na podstawie zgodnego zamiaru stron i umowy.Art. 65. § 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. § 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.
Jest bezspornym, że obie strony umowy miały na celu sfinalizowanie zakupu nieruchomości, co jest literalnie zapisane w umowie kredytu. Na tej podstawie celu umowy, należy dokonać jej wykładni nie od strony prawa banku do udzielenia kredytu, ale roszczenia kredytobiorcy, jakim jest zapłata za kupowane mieszkanie. Bo tylko i wyłączenie w takim celu udał się on do banku w celu zawarcia umowy kredytu.
Wykładnia dewizowa prowadzi do nielegalności
Powyższe wywody prowadzą do wniosku, że niedopasowanie waluty kredytu oraz waluty długu kredytobiorcy prowadzą do nieważności umowy. Poprzez niedopasowanie walut, braku przepisów umożliwiających zapłatę ceny wyrażonej w pieniądzu polskim przy pomocy pieniądza zagranicznego, oraz brak możliwości zastosowanie umowy sprzedaży do "kupna" wykorzystanej sumy z dostępnej kwoty kredytu, operacja taka jest niezgodna z naturą umowy kredytu. Na tej podstawie nie można przyjąć, że umowa jest ważna, ponieważ została zawarta w sprzeczności z jej społeczno-gospodarczym celem, co prowadzi do sankcji art.58 Kc, który to wniosek znajduje swoje poparcie we wszystkich przedstawionych przesłankach.
Dopuszczając możliwość pośredniego wyrażenia kwoty kredytu, ustawodawca wyraziłby taką możliwości w art.69, jednak tego nie zrobił. Można tak interpretować art.69 po 2011 roku z uwagi na art.69 ust.2 pkt.4a, jednak nie przed nowelizacją 2011. Sama jednak nowelizacja wskazuje na bezwzględne złamanie prawa w umowach zawartych w latach sprzed nowelizacji.
Trudno jest przyjąć, że umowa kredytu może zostać zawarta bez podania wartości kwoty kredytu. Wbrew sensowności tego typu konstrukcji świadczy chociażby mechanika samej umowy kredytowej, która bazuje na udostępnieniu górnego limitu dostępnych środków, które kredytobiorca może, ale nie musi wykorzystać. Konstrukcja ta jest doskonale znana z posiadanych przez nas kart kredytowych. Gdyby kredytodawca chciał zastosować np. klauzulę zboża udostępniając kapitał na zakup np. 10 ton pszenicy, to wystarczyłoby aby przyjął średnie ceny rynkowe powiększając je dla bezpieczeństwa o 10%, a w celu umowy zapisze, że jest ona przeznaczona na zakup 10 ton pszenicy oraz, że od niewykorzystanych środków nie pobiera prowizji.
Z uwagi na brak literalnego określenia kwoty i waluty kredytu, tego typu wykładnia umowy świadczy o złamaniu ustawy w art.69 Prawa bankowego, co prowadzi do sankcji nieważności art.58 Kc.
Styczyński R., "Teatr sporu sądowego na przykładzie II CSK 803/16"
http://styczynski.blogspot.com/2017/10/teatr-sporu-sadowego-na-przykadzie-ii_19.html
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia2/IV%20CSK%20377-10-1.pdf
V CSK 445/14
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/v%20csk%20445-14-1.pdf
II CSK 803/16
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/II%20CSK%20803-16-1.pdf
http://styczynski.blogspot.com/p/wersja-1-nielegalnosc-umow.html
wersja 2 - zauważone błędy:
a. przesłanki - literówka art.353 powinien być art.535 (sprzedaż)
Wykładnia złotowa prowadzi do nielegalności
Próba utrzymania umowy przy założeniu, że kwota kredytu została wyznaczona przy pomocy klauzuli towarowej w sposób podobny do art.536 niestety musi zostać odrzucona.Art. 536. § 1. Cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia.
Dopuszczając możliwość pośredniego wyrażenia kwoty kredytu, ustawodawca wyraziłby taką możliwości w art.69, jednak tego nie zrobił. Można tak interpretować art.69 po 2011 roku z uwagi na art.69 ust.2 pkt.4a, jednak nie przed nowelizacją 2011. Sama jednak nowelizacja wskazuje na bezwzględne złamanie prawa w umowach zawartych w latach sprzed nowelizacji.
Trudno jest przyjąć, że umowa kredytu może zostać zawarta bez podania wartości kwoty kredytu. Wbrew sensowności tego typu konstrukcji świadczy chociażby mechanika samej umowy kredytowej, która bazuje na udostępnieniu górnego limitu dostępnych środków, które kredytobiorca może, ale nie musi wykorzystać. Konstrukcja ta jest doskonale znana z posiadanych przez nas kart kredytowych. Gdyby kredytodawca chciał zastosować np. klauzulę zboża udostępniając kapitał na zakup np. 10 ton pszenicy, to wystarczyłoby aby przyjął średnie ceny rynkowe powiększając je dla bezpieczeństwa o 10%, a w celu umowy zapisze, że jest ona przeznaczona na zakup 10 ton pszenicy oraz, że od niewykorzystanych środków nie pobiera prowizji.
Z uwagi na brak literalnego określenia kwoty i waluty kredytu, tego typu wykładnia umowy świadczy o złamaniu ustawy w art.69 Prawa bankowego, co prowadzi do sankcji nieważności art.58 Kc.
###
Bibliografia
Radwański Z., "Zobowiązania", 1986
https://drive.google.com/file/d/0ByDcOdN-T_PVMWFDaWJqTks5Q1k/view?usp=sharing
Krajewski D., "Charakter prawny typowej umowy o kredyt denominowany do waluty innej niż waluta polska. Glosa krytyczna do wyroku SN z dnia 29 kwietnia 2015 r., V CSK 445/14, oraz do wyroku SN z dnia 25 marca 2011 r., IV CSK 377/10", 2017, Monitor Prawniczy, 21/22 2017
Krajewski D., "Charakter prawny typowej umowy o kredyt denominowany do waluty innej niż waluta polska. Glosa krytyczna do wyroku SN z dnia 29 kwietnia 2015 r., V CSK 445/14, oraz do wyroku SN z dnia 25 marca 2011 r., IV CSK 377/10", 2017, Monitor Prawniczy, 21/22 2017
Styczyński R., "Nielegalności umów denominowanych z powodu złamania zasady walutowości poprzez brak obrotu dewizowego"
http://styczynski.blogspot.com/2016/04/nielegalnosci-umow-denominowanych-z_14.html
Styczyński R., "Kredyt jako narzędzie umorzenia wierzytelności"
Styczyński R., "Kredyt jako narzędzie umorzenia wierzytelności"
http://styczynski.blogspot.com/2016/03/kredyt-jako-narzedzie-umorzenia.html
Styczyński R., "Rzymska gwarancja bankowa constitutum debiti alieni jako protoplasta umowy kredytu"
Styczyński R., "Rzymska gwarancja bankowa constitutum debiti alieni jako protoplasta umowy kredytu"
http://styczynski.blogspot.com/2016/03/constitutum.debiti.alieni.jako.protoplasta.umowy.kredytu.html
Styczyński R., "Teatr sporu sądowego na przykładzie II CSK 803/16"
http://styczynski.blogspot.com/2017/10/teatr-sporu-sadowego-na-przykadzie-ii_19.html
Wyroki SN
IV CSK 377/10http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia2/IV%20CSK%20377-10-1.pdf
V CSK 445/14
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/v%20csk%20445-14-1.pdf
II CSK 803/16
http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/II%20CSK%20803-16-1.pdf
Wersje artykułu oraz errata
wersja 1 - oryginalnahttp://styczynski.blogspot.com/p/wersja-1-nielegalnosc-umow.html
wersja 2 - zauważone błędy:
a. przesłanki - literówka art.353 powinien być art.535 (sprzedaż)
0 komentarze:
Prześlij komentarz